De planstudie is gereed, het systeem moet eind 2007 operationeel zijn, vertelde Bart Vonk, hoofd van de dienstkring Noordzeekanaal van Rijkswaterstaat, zaterdag in de jaarvergadering van Koninklijke Schuttevaer afdeling Amsterdam. Het resultaat zal volgens hem zijn dat ieder individueel schip straks gebruiker is binnen één operationeel gebied met aansluitingen op het achterland en de corridors Amsterdam-Rijnkanaal en IJsselmeer.
Maar het IVS'90 reikt verder, want volgens Vonk heeft inmiddels ook een aantal regionale vaarwegbeheerders belangstelling getoond, waaronder de Wilhelminasluis te Zaandam, de Koopvaarderschutsluit te Den Helder en de Willem I sluizen te Amsterdam. Bij de renovatie van de Rijnlandsluizen te Spaarndam wordt ook rekening gehouden met IVS90, liet Vonk weten.
Zwarte rand De Schuttevaer-vergadering begon met een moment stilte ter nagedachtenis van Ed de Jong, de overleden voorzitter van de afdeling, en van het erelid W.A. Montanus.
In zijn jaarrede noemde waarnemend voorzitter Ko van Sandijk het jaar 2004 'een jaar met een zwarte rand'. 'Het overlijden van Ed de Jong heeft ons als bestuursleden allemaal erg aangegrepen, maar ook materieel was er minder reden tot vreugde. Denk aan de problemen met de Prins Willem Alexander Sluis en het breken van de No Limit.'
Zeer betreurenswaardig noemde Van Sandijk het dat controlerende ambtenaren van het havenbedrijf in IJmuiden door schippers werden bedreigd. 'Gebruik de vereniging Schuttevaer als uw spreekbuis', riep hij de varende leden met nadruk op. Overigens kon Van Sandijk ook melden dat de
afspraken die na het breken van de No Limit werden gemaakt over de maximale aflaaddiepte voor zandschepen goed worden nageleefd.
Schuttevaer zou graag nog enige versoepeling willen van de voorgeschreven kielspeling in de Kleine Sluis bij IJmuiden. Van Sandijk wees er ook op dat in de Houthaven de steigers inmiddels zijn weggehaald, terwijl daar verder nog weinig wordt gedaan. Omdat uit rapportage blijkt dat het openbaar vervoer weinig hinder heeft van brugopeningen in spertijd, wil Schuttevaer proberen in Amsterdam in ieder geval de spertijd tijdens de ochtendspits ongedaan te maken.
Nieuwe bestuursleden De afdelingsvergadering nam na ruim drie bestuursperiodes afscheid van varend bestuurslid K. Oosterveen. Zijn plek wordt ingevuld door Ron Knol (57), die 24 jaar heeft gewerkt als administrateur van de schipperswelzijnsorganisatie AMVV als rechterhand van eerst Adri Barèl en later Ed de Jong. Knol plaatste nog een opmerking bij het 'in memoriam Ed de Jong' in het boekje van de jaarvergadering. Daarin staat dat de AMVV convenantpartner is van Kantoor Binnenvaart en dat De Jong als adviseur van het bestuur, voor hij ernstig ziek werd, al een plan had neergelegd voor een binnenvaartbreed steunpunt dat schippers als 'brug naar de wal' adequate hulp kan bieden bij ongevallen en specifieke problemen, maar ook het overgebleven vrijwilligerswerk kan ondersteunen. Knol: 'Het goede nieuws is dat die functionaris er komt, bij Kantoor Binnenvaart.'
Ron Knol werd met algemene stemmen in het afdelingsbestuur benoemd. Dat geldt eveneens voor Jan Wieger Hof, die door het bestuur bereid werd gevonden het voorzitterschap op zich te nemen. Hof (44) heeft gevaren als eerste stuurman op de koopvaardij, was werkzaam in de offshore, vanaf 1986 docent aan de visserijschool in IJmuiden en sinds 1996 directeur van de Maritieme Academie bij het Nova College in IJmuiden. Van Sandijk droeg symbolisch de voorzittershamer over, maar nam die voor de lopende vergadering nog even terug. Hij reikte aan erelid Geurt Dijk de gouden speld uit voor het 40-jarig lidmaatschap van de vereniging Schuttevaer.
Boven: waarnemend voorzitter Ko van Sandijk (rechts) draagt de voorzittershamer over aan de nieuwe voorzitter Jan Wieger Hof. Linksonder: Afscheid van varend schipper K. Oosterveen na drieëneenhalve bestuursperiode. Rechtsonder: Erelid Geurt Dijk viel de gouden speld voor 40 jaar lidmaatschap ten deel. Foto's © VAART! 
Vaarwegellende Dienstkringhoofd Vonk ging uitvoerig in op de vaarwegellende die varenden èn Rijkswaterstaat overkwam in 2004, een jaar waarin zijn dienst vanwege te geringe budgetten over moest gaan op 'toestandafhankelijk onderhoud' en alleen de hoofdtransportas nog preventief kon onderhouden. Op 11 januari brak een kabel van het aandrijfmechanisme, waardoor de oostelijke deur van de Prins Willem Alexander Sluis halverwege de kolk tot stilstand kwam. Een lange stremming werd voorzien, maar bleef beperkt tot drie weken, waarin bovendien ook al de voor de zomer geplande deurenwisseling werd gerealiseerd.
Vonk was in zijn nopjes met de vele bezwaren van ondermeer varende schippers tegen de beperkte bediening van de Schellingwouderbrug in de zomermaanden. 'Die bezwaren hebben geleid tot een aanvulling op het budget. Hiermee konden wij onze normale 'zomer-service' ook dit jaar aan u leveren. Ook voor de komende jaren is dit budget toegekend', kon hij de vergadering melden.
Oranjescharnieren Een volgend probleem deed zich voor: de scharnieren van de Oranjesluizen begonnen kuren te vertonen. Vonk: 'Luid gekraak bij het openen en sluiten van de deuren maakte u alert, en we kregen diverse vragen van de schippers of 'dit wel normaal' was. Ik kan u verzekeren dat dit niet normaal is!' Rijkswaterstaat zag zich genoodzaakt de Noordersluis wat in te korten door de ebdeuren in te zetten. Bij de Zuidersluis was een stremming niet te voorkomen. Volgens Vonk is de oorzaak inmiddels bekend en is er een noodoplossing gevonden.
Daarmee blijven de drie kolken voorlopig beschikbaar, maar op den duur zullen alle 18 deuren aangepast moeten worden. 'Om de overlast voor u zoveel mogelijk te beperken willen we dit in het najaar/winter 2005/2006 uitvoeren. Tijdens Sail 2005 zorgen we voor een maximale bereikbaarheid', aldus dienstkringleider Vonk.
De Oranjesluizen telden in 2004 met 105.969 scheepspassages een vermindering met 9,4%. Volgens Vonk is die afname vooral toe te schrijven aan de recreatievaart (-16,5%) en de zeevaart (-4,1%). Het aantal passages van binnenvaartschepen nam 2,7% toe tot 44.500. Ook het tonnage nam toe, met 5,9% naar 44,7 miljoen ton.
De Oranjesluizen waren in 2004 37.368 minuten gestremd, 180% meer dan in 2003, maar voor het overgrote deel (30.000 minuten) toe te schrijven aan de stremming van 11 januari.
Vlotte berging No LimitVonk prees de inzet van iedereen die in de zomer meehielp aan een vlotte berging van de
No Limit: 'Door voortvarend ingrijpen van brandweer en Rijkswaterstaatpersoneel is een totaal zinken van de No Limit voorkomen en kon een vlotte berging plaatsvinden. Niemand had verwacht dat de Middensluis binnen twee dagen weer beschikbaar zou zijn. Hulde voor iedereen die hieraan heeft meegewerkt. Ik hoop van harte dat 2005 voor de getroffen familie van de No Limit een goed jaar mag worden. Het hele incident heeft gelukkig geen vertraging opgeleverd voor de overige scheepvaart welke via de andere sluiskolken afgehandeld kon worden.'
Laadcapaciteit Fortput De laadcapaciteit op de Fortput bij IJmuiden, die volgens de zandhandel te gering is en daardoor in 2004 veel last gaf, is geen zaak van Rijkswaterstaat, zei Vonk. Hij kent de klachten die bij Domeinen binnenkwamen en weet dat er zelfs een blokkade dreigde, maar uit onderzoek bleek dat de exploitant van de Fortput wel aan zijn contractverplichtingen voldoet. Vonk: 'Op 1 juli 2005 verloopt het contract. Wij zullen bij het opstellen van een nieuw contract ervoor zorgdragen dat er betere afspraken met de nieuwe exploitant gemaakt kunnen worden. We denken daarbij ook aan een koppeling met Put 1016 bij Rotterdam.'
Achterstallig onderhoud Rijkswaterstaat kan concreet aan de slag met het wegwerken van achterstallig onderhoud, nu de minister van Verkeer en Waterstaat extra budget heeft vrijgemaakt voor de komende jaren. Dat betekent volgens het hoofd van de dienstkring Noordzeekanaal dat afgestapt kan worden van toestandsafhankelijk onderhoud en er weer een betrouwbare vaarweg gegarandeerd kan worden.
In de periode oktober-december 2004 is door het verwijderen van 450.000 m3 slib tussen Oud-Velsen en de Velserpont een extra brede strook gecreëerd als passageplaats voor diepstekende schepen. Rijkswaterstaat verwacht in 2005 ten oosten van de Coentunnel en op twee andere knelpunten ook het oorspronkelijk profiel te herstellen. Tot 2008 worden de resterende werkzaamheden uitgevoerd, waarna het kanaal weer aan zijn oorspronkelijk bodemprofiel van 170 meter bodembreedte en een diepte van NAP -15,50 m. voldoet.
In 2005/2006 staat het baggeren van het Buiten-IJ in de planning, evenals het inkorten van het Middensluiseiland te IJmuiden.
Topjaar voor de haven De Amsterdamse haven heeft die verdieping hard nodig, legde de
nieuwe havenmeester Astrid Kee uit. Zij presenteerde zich, als opvolger van Cor Oudendijk, voor het eerst in de Schuttevaer-vergadering. De haven beleefde in 2004 een
topjaar met 13% meer overslag, 74 miljoen ton in totaal. Om grotere zeeschepen te kunnen binnenhalen is vooral de verdieping van de IJ-geul van belang. Die is van 16,50 inmiddels op 16,80 meter gebracht en zal in 2005 naar 17,20 meter gaan, verwacht Kee. Het wachten is nu op een positief besluit over een
nieuwe grote zeesluis bij IJmuiden. Havenmeester Kee denkt dat daarover in maart of april meer duidelijkheid komt.
Astrid Kee, de nieuwe havenmeester van Amsterdam, kwam tijdens de Schuttevaer-vergadering al goed op dreef. (Foto's (c) VAART!)
Binnenvaart staat volgens haar hoog op de beleidsagenda. 'Maar met de groei van de scheepvaart is er het probleem dat de haven niet snel genoeg mee kan groeien.' Het Havenbedrijf wil, ook vanwege nieuwe security-eisen, de wachtplaatsen geheel opnieuw indelen. Korter wachten bij de terminals en langer wachten buiten het laad- en losgebied. 'Dat het ingrijpend zal zijn voor de binnenvaart realiseren wij ons heel goed, maar we hebben geen andere keus. We hopen in goed overleg werkafspraken te kunnen maken met uw brancheorganisatie', zei Kee.
Een groot project ontwikkelt zich letterlijk voor de deur van het Havenbedrijf.
Achter het Centraal Station wordt tot 2010 of later gewerkt aan de aanleg van de Noord-Zuid metrolijn. Er is al een nieuwe pontsteiger gebouwd. De binnenvaart krijgt te maken met veel werkzaamheden rond de IJ-oevers, stremmingen voor het afzinken van tunnelelementen en een oploopverbod van het Stenen Hoofd tot de veerhaven Noord.
Praktische problemen In vragen aan de havenmeester kaartten binnenvaarders een reeks praktische problemen aan. Zo vroeg Martin de Boer om meer aandacht voor de situatie in de Afrikahaven, waar het lijkt of de binnenvaart aan haar lot wordt overgelaten. Kee kijkt ernaar. Schipper Moes van de Fiat zag de ligplaatsen voor de binnenvaart in de vluchthaven Westerdoksdijk ingepikt worden door langliggers. Cors Rijnbeek van de Antana deed de suggestie kleinere vaartuigen tijdens Sail 2005 niet de gevaarlijke oversteek te laten maken naar Noord, maar een strook van 50 meter af te tonnen aan de centrumzijde. 'Die lui kunnen niet varen, alleen maar drinken', gaf hij als typering van deze medevaarweggebruikers. Kee zag problemen om op het IJ voldoende breedte over te houden. Een andere suggestie, om in de voor Sail leeg te ruimen IJ-haven streng toe te zien op wie er daarna weer ligplaats mag nemen, lijkt meer kans van slagen te hebben.
Ceres-terminal Leo Dekker van de Schuttevaer-afdeling Zaanstreek had gehoopt dat havenmeester Kee eindelijk positief nieuws zou brengen over de containeroverslag op de
Ceres-terminal. Helaas, dat kon ze niet. 'We waren heel ver met een klant, maar toen in de krant berichten verschenen dat eigenaar NYK Group de terminal zou willen verkopen, heeft de klant pas op de plaats gemaakt', zei Kee. Op een opmerking uit de zaal dat de terminal 'weggegooid geld' was, reageerde ze nuchter: 'Sommige investeringen moet je gewoon dóen.' Overigens is de lege terminal niet beschikbaar als ligplaats voor de binnenvaart. 'Dat is de keus van Ceres', zei Kee.
River Information Services De discussie over River Information Services (RIS), opgelegd door het hoofdbestuur, kwam zoals in veel andere afdelingen ook in Amsterdam nauwelijks uit de verf. De leden konden zich na een uitleg van secretaris Andries De Weerd uitspreken over een viertal vragen met toelichting.
Toen daar niet echt iets zinnigs uit kwam, gaf voorzitter Ko van Sandijk als zijn conclusie dat verplichte melding voor alle schepen bij IVS'90 en het frequent doorgeven van de scheepspositie waarschijnlijk voor de meeste schippers geen probleem zal zijn, maar dat de aanschaf van een AIS (transponder) dat waarschijnlijk wel is, evenals het betalen voor RIS-diensten. Toen daar geen weerwoord op kwam werd schippers gevraagd hun persoonlijke mening op het bij de toelichting gevoegde enquêteformulier te geven, zodat 'Amsterdam' aan de hand daarvan het hoofdbestuur kan informeren.
Reageren op het VAART!Forum
In de rondvraag vroeg Martin de Boer zijn afdelingsbestuur bij het hoofdbestuur navraag te doen over een besluit om vanuit de vereniging nooit te reageren op berichten in het VAART!Forum. Dat zo'n besluit er is bleek tijdens de afdelingsvergadering van
Hardinxveld-Giessendam. 'Ik vind dat niet passend. Er zijn leden die zich gebruskeerd voelen en hun lidmaatschap hebben opgezegd', volgens De Boer.
Secretaris Andries de Weerd zag de openbaarheid van het VAART!Forum als drempel. Hij greep de gestelde vraag aan om een pleidooi te houden voor de eigen, besloten mailinglijst die de afdeling Amsterdam en ook Gelderland heeft bij VAART!
De Boer: 'Maar waarom is er dan geen landelijke mailinglijst van Schuttevaer?'
De Weerd: 'In het meerjarenbeleidsplan van het hoofdbestuur van de vereniging staat al dat de vereniging meer gebruik wil maken van communicatie via internet.'